พระราชนิพนธ์ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงแปล และพระราชนิพนธ์ไว้ระหว่างพุทธศักราช ๒๔๙๘ ถึง พุทธศักราช ๒๕๔๕ มีมากมาย และนับเป็นผลงานอันทรงคุณค่าในทางวรรณศิลป์ได้อย่างเด่นชัด ทรงแสดงออกถึงพระปรีชาญาณ ทั้งด้านภาษาไทยและภาษาต่างประเทศ รวมถึงความเข้าใจภาษา และที่สำคัญมีพระราชประสงค์ที่จะพระราชทานความรู้ ข้อคิด รวมทั้งคติธรรมคำสอนแก่พสกนิกรผ่านตัวอักษร เช่น เรื่องพระมหาชนก ที่ทรงสอนเรื่องความเพียรและการมีปัญญา

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระวิริยอุตสาหะในการพระราชนิพนธ์หนังสือเป็นเวลาหลายปี จะทรงพิถีพิถันในการเลือกคำที่ทั้งไพเราะและมีความหมายไปพร้อมกัน เพื่อเป็นของขวัญที่ล้ำค่าพระราชทานให้ปวงชนชาวไทย โดยจะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดพิมพ์พระราชนิพนธ์ในหลายวาระโอกาส พระราชนิพนธ์ที่ออกเผยแพร่สู่สาธารณชนต่างได้รับการตอบรับ เป็นที่นิยมอย่างกว้างขวาง จนต้องมีการพิมพ์ซ้ำอยู่หลายครั้ง

พระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวแม้จะมีไม่มากเท่างานศิลปกรรมแขนงอื่น แต่ก็เปี่ยมไปด้วยคุณค่าด้านสติปัญญา ตลอดจนช่วยยกระดับจิตใจของผู้อ่านอีกด้วย